Анд жидегі түнбаған тұқымдасына жатады. Табиғатқа жақын бақша дизайнымен экзотикалық өсімдік нағыз көздің жауын алады. Астер сияқты күзгі гүлденушілермен бірге отырғызылған, нәтиже түстердің үйлесімді өзара әрекеттесуі болып табылады. Physalis peruviana-ның пайдалы жемістері шикі түрде жейді немесе десерттер мен коктейльдер үшін гарнир ретінде пайдаланылады. Оларды өсіру салыстырмалы түрде оңай және коммерциялық тұрғыдан өте қымбат болғандықтан, көбірек әуесқой бағбандар Анд жидектерін өсіруге тырысуда.
Анд жидектеріне күтім жасау
Мүйіс қарлығанын өсіру қызанақ сияқты. Өсімдіктер күнді, суды, тыңайтқышты қажет етпейді және оларды кесіп тастаудың қажеті жоқ. Сондай-ақ жұқартудың қажеті жоқ.
Сайт шарттары
Анд жидегі нағыз күн баласы. Олардың жемістері әсіресе күн шуақты жерлерде жақсы піседі. Оны контейнерде де, бақшада да өсіруге болады. Түнгі көлеңке өсімдігі тым қараңғы болса, өсімдік азырақ гүлдер мен жемістермен кек алады.
- күн сәулесі тікелей түсетін жылы орын
- қорған жер
Топырақ жағдайы
Субстрат борпылдақ, қоректік заттары аз, әкті немесе аздап қарашірікпен байытылған болуы керек. Анд жидектері бұталар сияқты таралатындықтан, Physalis-ті бір-бірінен кемінде 60 сантиметр қашықтықта отырғызған дұрыс.
Суару және тыңайту
Экзотикалық өсімдіктер тым құрғақ немесе тым ылғалды аяқтарды ұнатпайды. Дегенмен, өсу суару тәртібіне байланысты. Physalis peruviana көп суарылатын болса, ол көп жеміс береді. Шамадан тыс суарудан аулақ болу керек. Өсімдік кастрюльде өсірілетін болса, оған көбірек су қажет.
- ашық өсімдіктер үшін қалыпты суға қойылатын талаптар
- қазанда өсірілетін суды көп қажет етеді
- құрғап қалмасын
Өсімдіктер әдетте қосымша тыңайтқышсыз жұмыс істейді, өйткені олар өзін-өзі қамтамасыз етеді.
- Егер артық тыңайтқыш болса, өсімдік күшті өсумен әрекеттеседі
- нәтижесінде гүлдер аз, сондықтан жемістер аз болады
- Кәстрөлдердегі анд жидектері, керісінше, өсу кезеңінде төрт апта сайын тыңайтқышты қажет етеді
Кесу
Егінді бірнеше жыл өсірсе ғана кесу мағынасы бар. Экзотикалық өсімдікті кесу немесе кесу қажет емес. Әйтпесе:
- көктемде кесілген мүйіс қарлыған
- өсімдік биіктігінің жартысы немесе үштен біріне дейін кесіңіз
- Өлшемдері ұсынылмайды
Тарату
Тұқымнан көбею
- Ақпан айында себу
- Тұқымдарды өсіретін топыраққа салып, үстіне аздап топырақ себіңіз
- ылғалды емес, біркелкі ылғалды ұстаңыз
- жарық және жылы ұстаңыз, 25 °C
- Шағын жылыжай оңтайлы
- Тіке күн сәулесінен аулақ болыңыз
- үнемі желдетіңіз
- Өну уақыты шамамен бір апта
- Егер котилден кейін алғашқы жапырақтары болса, оларды шауып тастауға болады
- Тамырларды қысқарту бұтақтануға ықпал етеді
Кеңес:
Жемістерден тұқымдарды тіс тазалағышпен жеке-жеке алғыңыз келмесе, асханалық қағазға массаны жайып жайып, кептіріңіз. Содан кейін тұқымдарды жинап, отырғызыңыз.
Қалемше арқылы көбею
- күзде 10 см ұзындықтағы бүйірлік өркендерді кесіп, оларды өсіріңіз
- Қыс мезгілінің қолайсыздығынан кесу шіріп кетсе, ақпан айында жаңа бұтақтарды кесіңіз
- Төменгі үштен бірін өсіретін топыраққа салыңыз
- Субстратты үнемі ылғалды ұстаңыз
- оларды ашық ауада немесе «Мұз әулиелерінен» кейін шелекке салыңыз
Қыс
Физалис төзімді емес болғандықтан, алғашқы аязға дейін қыстақтарға көшуі керек. Жылыжай немесе қысқы бақ - тамаша орын. Піспеген жемістер дами береді және оларды қыста жинауға болады. Егер сіз Анд жидектерін далада өсіретін болсаңыз, оны қатты кесіп алып, кастрюльге қайта салуыңыз керек.
- Мәңгі жасыл өсімдік болғандықтан, жарық жер керек
- Қыстау салқын, бірақ суық емес
- идеалды температура 5-10 °C
- су сирек, кеуіп қалмасын
Кеңес:
Егер сізде кеңістікте қиындықтар болса, жай ғана күзде және қыста кесінділерді кесіңіз.
Аурулар мен зиянкестер
Аурулар Анд жидегі үшін маңызды емес. Дегенмен, ылғал көп болса, сұр зең шірігі (Botrytis) пайда болуы мүмкін. Жеткілікті отырғызу қашықтығы мәселені шешеді. Зиянкестердің ішінде ақ шыбындар мен тлилер кездеседі. Бұлармен биологиялық құралдармен оңай күресуге болады.
Жиі қойылатын сұрақтар
Физалис жидектері улы немесе жеуге жарамды ма?
Қытай фонарь гүлі (Physalis alkekengi) сияқты кейбір түрлері улы. Physalis peruviana және Physalis pruinosa (жер шие) сияқты сорттары жеуге жарамды және өте дәмді.
Анд жидектерінің жемістері пісуді жалғастыра ма?
Жоқ, өйткені олар климаттық емес (піспейтін) жемістер.
Карлыған мүйісіне қандай отырғызу серіктестері қолайлы?
Картоп, қызанақ, баклажан, бұрыш ұсынылмайды. Дегенмен, экзотикалық өсімдік салат және бұршақпен жақсы үйлеседі. Сәндік өсімдіктердің ішінде өсімдік отырғызу серіктестері ретінде астера, хризантема немесе көк қоңырауды жақсы көреді.
Жылдам оқырмандарға арналған кеңестер
- Анд жидегі, оны мүйіс қарлыған, қуық шие немесе фонарь гүлі деп те атайды
- түнгі шаңырақтан
- дүние жүзіне белгілі 90 түр
- көбінесе бір жылдық өсімдік
- Physalis peruviana жеуге жарамды
- Орналасқан жері: күн ашық, жарық, желден қорғалған
- борпылдақ, қоректік заттары нашар топырақ, қарашірікпен байытылған
- ашық өсімдік ретіндегі судың қалыпты қажеттілігі
- құмырада өсірілетін Анд жидегі суды көп қажет етеді
- құрғап қалмаңыз және тым ылғалды ұстамаңыз
- өзін-өзі қамтамасыз ететін қосымша тыңайтқыш қажет емес
- біржылдық өсімдіктер кесуді қажет етпейді
- көпжылдық өсімдіктерді отырғызу биіктігінің жартысы немесе үштен біріне дейін кесіңіз
- керексіз аялау
- Тұқымдар мен кесінділерден көбейту мүмкін
- Қыс: салқын, жарық, 5-10 °C
- Зиянды жәндіктер: ақ шыбын және тли
- Аурулары: кейде сұр көгеру шіриді
Жақында Анд жидегі туралы не білу керек
Анд жидегі әдетте көпжылдық, бірақ біз оны әдетте біржылдық ретінде өсіреміз. Ол жай ғана аязға төзімді емес. Өсімдіктер біршама кеңістікті алады және өте кеңейеді. Өскіндер оңай үзіледі. Сіз оларды міндетті түрде байлауыңыз керек. Зауыт бірнеше қашумен өсіріледі және әдемі бұтаға айналуы керек. Жемістер ұзақ пісетін уақытты қажет етеді. Біздің ендіктерде олар көбінесе толық піспейді. Бірақ тек піскен жидектердің дәмі жақсы.
- Анд жидегі жылы және өте күнді жақсы көреді. Ұзын өскіндер үзілмеуі үшін желден қорғалған жер жақсы.
- Отырғызу субстраты қызанақ сияқты тым дымқыл да, тым құрғақ та болмауы керек.
- Бұл қоректік заттарға нашар және қышқыл, бейтарап немесе әкті болуы мүмкін.
- Отырғызу қашықтығы шамамен бір метр болуы керек, өйткені өсімдік бұта тәрізді біршама жайылады.
- Көп құюдың қажеті жоқ. Өсімдік шары да кеуіп қалмауы керек.
- Кесу тек көпжылдық дақылдарға қажет. Содан кейін көктемде сіз 1/3-тен ½-ге дейін қатты қысқартасыз.
- Аурулар белгісіз. Ақ шыбындар ара-тұра зиянкестер болып шығады.
Өсімдіктер аязға өте сезімтал. Олар нөлден төмен температураға шыдамайды. Физалистерді де қыстай аласыз; олар шын мәнінде көпжылдық өсімдіктер. Қыстау жарқын және салқын болуы керек, бірақ суық емес. Ең жақсы температура 15 °C шамасында.
