Peperomia obtusifolia жапырақ түсінің алуан түрлілігінде қол жетімді: таза жасыл жапырақтары бар, сары-жасыл жапырақтары немесе ақ-жасыл дақты немесе жолақты нұсқалары бар, олардың кейбіреулері қызыл жиегі бар. Өсу формалары да аздап ерекшеленеді. Кейбір ергежейлі бұрыштар қатаң түрде тік өседі, басқалары сусымалы түрде көбірек таралады, ал басқалары сәл салбыраған қашулары бар ілулі өсімдіктер ретінде пайдалануға өте ыңғайлы. Шөптесін өсімдік өте берік болғанымен, ол суаруға белгілі бір талаптар қояды. Тек дұрыс суару тәртібімен пеперомия гүлденіп, әуесқой бағбан үшін бай бола алады.
Қысқа профиль
- Ботаникалық атауы: Peperomia obtusifolia
- басқа атаулар: пеперомия, бұрыш беті, сәндік бұрыш, етті пеперомия, магнолия жапырақты бұрыш беті
- бұрыш өсімдігі (Piperaceae) тұқымдасына жатады
- мәңгі жасыл, шөптесін өсімдік
- Жапырақтары: етті, жылтыр, әдетте ұшы доғал эллипс тәрізді
- Ашу жиі күлгін болады
- жаздың басы мен күздің арасындағы ақшыл гүл шоқтығы
- Өсу биіктігі: шамамен 15-30 см
Түрлілер мен оқиғалар
Гномдық бұрыш, ботаникалық жағынан Пеперомия, бұрыш тұқымдасына жатады және 1500-ден астам түрі бар, әлемнің тропикалық аймақтарында дерлік кең таралған. Пеперомия түрлерінің көпшілігі үлкен ағаштарда эпифиттер түрінде әртүрлі мөлшердегі және сыртқы түрі бар көпжылдық шөптесін өсімдіктер ретінде өседі, кейбіреулері жер бетінде де өседі. Сәндік бұрыштардың көпшілігі Орталық Американың жаңбырлы немесе бұлтты ормандарынан шыққан. Кейбір ергежейлі бұрыш түрлері суды сақтай алады, сондықтан шырынды өсімдіктер. Ергежейлі бұрыштың ең танымал және ең танымал түрлерінің бірі - Peperomia obtusifolia, ол етті пеперомия деп те аталады. Бұл түр өзінің доғал, дөңгелек, етті жапырақтарымен таң қалдырады, жасыл немесе түсті жапырақтары бар сорттары бар.
- Peperomia obtusifolia 'Alba': ақшыл лимон сары түске боялған жас жапырақтар, кейінірек сәл күңгіртке айналады
- Peperomia obtusifolia 'Albo marginata': күмістей ақ жиектері бар сұр-жасыл жапырақтар
- Peperomia obtusifolia 'Greengold': сұр-жасыл жапырақтардағы кремді дақтар
- Peperomia obtusifolia 'Variegata': жасыл жапырақтарда ашық сары немесе кремді түсті жолақтар
- Peperomia obtusifolia 'Minima': өлшемі небәрі 3 см болатын ергежейлі пішін
Орналасқан жер
Мәтті ергежейлі бұрыштың орны мүмкіндігінше ашық болуы керек, бірақ күн ашық емес. Айырықша жапырақты өсімдік жапырақтың әртүрлі түстерінде болатындықтан, мұнда ереже қолданылады: жапырақтар неғұрлым түрлі-түсті болса, өсімдік соғұрлым жарқын болуы керек. Жасыл сорттар түрлі-түсті пеперомия сорттары сияқты күнге көп шыдамайды. Жазда сәндік бұрышты пәтердегі әдеттегі орнына балама ретінде террассаға немесе балконға қоюға болады. Мұның шарты - температура бұдан былай 15 градустан айтарлықтай төмендемеуі (әсіресе түнде) және оның күндізгі күн сәулесінен қорғалған орны болуы. Барлық пеперомиялар жыл бойы жылы климатты қажет етеді және суық температураға шыдамайды.
- Жарық талаптары: күн сәулесі мен өте ашық жартылай көлеңке
- жазда түскі күн тікелей түспейді
- Температура: 18-24°С
- температураның күшті ауытқуына шыдамайды
- сызбасыз
- ылғалдылығы жоғары
- қызыл жапырақты сорттар да көлеңкеленген оңтүстік терезеде
- жасыл жапырақты сорттар шығыс немесе батыс терезеде жақсырақ
Құю
Пеперомиялар ылғалды тамырларға шыдамайды, өйткені көптеген түрлер эпифиттік жолмен өседі, сондықтан топырақтағы суға тұрақты қол жеткізе алмайтындықтан дамыған тамыр жүйесі жоқ. Олардың сабақтары немесе жапырақтары субстраттың кебуіне жол бермеу үшін көп немесе аз шырынды немесе етті. Батпақтану қысқа уақыт ішінде шірік белгілерін тудырады. Тым қарқынды суару - ең көп тараған күтім қателерінің бірі және өсімдіктердің өлу себебі. Сондықтан ергежейлі бұрыш үнемі аз сумен суарылады, әдетте аптасына бір рет жеткілікті. Сонымен қатар, өсімдікті екі-үш апта сайын мұқият суаруға болады. Бес минуттан кейін табақшадағы артық суды кетіру маңызды. Жеке суару аралықтары арасында субстрат әрқашан жақсы кебуі керек.
Кеңес:
Жапырақтары суланбауы үшін суды тәрелкеге құйған дұрыс.
Ұрықтану
Peperomia obtusifolia сәуір-тамыз айлары аралығындағы вегетациялық кезеңде әр үш-төрт апта сайын суару суы арқылы коммерциялық қолжетімді жасыл өсімдік тыңайтқышымен әлсіз концентрлі түрде ұрықтандырылады. Тым көп қоректік заттар жұмсақ және табиғи емес өсуді тудырады. Көбінесе өсімдік жеткілікті тұрақтылыққа ие болмай, ұлпалар құлап кетеді.
Субстрат/Репотация
Гномды бұрышқа арналған субстрат ауа мен суды жақсы өткізетін болуы керек. Өсімдіктердің дамыған тамыр жүйесі болмағандықтан, салыстырмалы түрде шағын отырғызулар жеткілікті. Сондықтан пеперомия сирек қайталануы керек. Әр көктемде бұрыштың бетін өсімдік құмырасынан мұқият тартып алып, тамырдың өсуін тексерген дұрыс. Топырақ әлі тамыры көрінбесе, қайта отырғызудың қажеті жоқ. Шардың сыртында тамырлар көрінгенде ғана өсімдікке сәл үлкенірек контейнер және көбірек субстрат қажет. Ергежейлі бұрышты қайта отырғызбас бұрын суару керек. Содан кейін жаңа субстрат тамыр шарымен жақсы байланысады. Peperomia obtusifolia таяз тостағандармен немесе ілулі себеттермен жақсы араласады.
- 3 бөлік коммерциялық құмыра топырағы
- Жарық құм
- шымтезек топырағының 1 бөлігі
- 1 бөлік ұнтақ, лава түйіршіктері немесе ұсақ керамзит түйіршіктері
- балама сатылымда шымтезек мүгі қосылған кактус топырағы
- алдымен дренаж қабатын толтырыңыз
Бұрыш бетіне арналған кастрюль неғұрлым үлкен болса, ауа мен судың жақсы өткізгіштігін қамтамасыз ету үшін субстраттың дәні соғұрлым ірі болуы керек. Диаметрі 15 см-ден асатын ыдыстар үшін дөрекі лава тасты, керамзит немесе тіпті орхидея субстратын (ірі қабық) қосу мағынасы бар.
Кеңес:
Үнемі суарғанмен бұрыш беті жақсы өспей қалса, тамырға ауа жетпей жатқан шығар. Дөрекі субстрат көмектесе алады.
Қамқорлық
Гномды бұрыш ерекше күтімді қажет етпейді. Кейбір сорттар жоғары ылғалдылықты жақсы көреді, сондықтан шөптесін өсімдіктер бөлме температурасымен, жұмсақ сумен кездейсоқ бүркуді бағалайды. Дегенмен, бұл әдетте жылыту ауаны құрғататын қыс айларында ғана қажет.
Кеңес:
Аздап шырынды өсімдіктің жапырақтарының жоғарғы жағында устьица болады. Жапырақтарды жылтырататын спрей бұл саңылауларды бітеп тастап, жапырақтары қара түске боялады.
Кесу
Ергежейлі бұрыш аз күтімді қажет ететін «күту оңай» өсімдіктердің бірі. Етті өсімдікті үнемі кесіп тастаудың қажеті жоқ. Солған жапырақтарды немесе гүлшоғырларды үнемі алып тастау керек. Әдетте ешқандай құрал қажет емес, өйткені шырынды сабақтар қолмен оңай сынуы мүмкін. Бұрыштың беті терезеге тым үлкен болып кетсе, оны көктемде қысқартуға болады.
- өркендердің ұштарын кесіңіз
- бүйірдегі өсінділерді алып тастаңыз
- барлық ауру немесе солған жапырақтар мен гүлдерді алып тастаңыз
Тарату
Бұрыш жүзінің кейбір түрлері (әсіресе біржылдық сорттары) тұқым арқылы таралатынымен, кәдімгі әдіс - кесу арқылы вегетативті көбею. Үй өсімдіктері ретінде өсірілетін Peperomia obtusifolia-ның он шақты түрі бар. Бұларды екі топқа оңай бөлуге болады: ала сорттар және сортсыз сорттар.
Бас кесу
Модификацияланған сорттар жапырақ кесу арқылы ерекше қасиеттерін жоғалтқандықтан, бас кесу арқылы көбейтіледі. Ең көп тараған алуан түрлі сорттардың бірі - пеперомия магнолифолия, соңғы ілімдерге сәйкес ол да етті пеперомияларға жатады. Сондай-ақ қызыл-сары қырлы немесе кілегейлі ақ түрлі-түсті жапырақтары бар сорттар бар. Таза жасыл сорттарды бас кесу арқылы да көбейтуге болады.
- Уақыты: көктем немесе жаздың басы
- Түстің жақсы дамуы бар ұшты таңдаңыз
- Ұзындығы: кем дегенде екі жұп жапырақ және өсетін ұшы (шамамен 7 см)
- төменгі жұп жапырақтарды алып тастаңыз
- Төменгі көздің дәл астынан қашуды кесіңіз
- (жойылған жапырақтардың астында)
- өткір, таза пышақ пайдаланыңыз
- Субстрат: шымтезек немесе шымтезек мүк, құм және перлит қоспасы
- Ыдыс өлшемі: максимум 9 см
- балама өсімдік ыдысы
- Отырғызу қашықтығы (ыдыста): кемінде 3 см
- ағаш шпилькамен немесе қаламмен субстратқа тесік жасаймыз
- Қалымдарды салу
- Тереңдігі: максимум жапырақтардың бірінші жұбынан сәл төмен
- Топырақты аздап басыңыз
- жай ғана құйыңыз
- Өсімдікті мөлдір пластик пакетке салыңыз
- қажет болса ағаш шашлықпен тірек
- Температура: 18 градус шамасында
- тікелей күн болмайды
- балама, алдымен суы бар стаканға тамыр салады
Жазда кесіндіні тамырлау үшін бөлмедегі жылы, жарық жерге қояды. Тікелей күн сәулесінен кез келген жағдайда аулақ болу керек. Қыс айларында өсімдік ыдысын жылытқыштың үстіндегі терезеге қою жақсы идея, өйткені тамырлардың дамуы үшін топырақ жақсы және жылы болуы керек. Егер жас өсімдіктер шамамен бес аптадан кейін өсудің алғашқы белгілерін байқаса және жаңа жапырақтар пайда болса, оларды 9 см өсіретін ыдыстарға бөліп, ересек үлгілер сияқты күтуге болады.
Жапырақ кесінділері
Өзгертілмеген сорттарды (яғни жасыл жапырақты түрлер) жапырақ кесу арқылы да көбейтуге болады. Ол үшін сау, күшті жапырақ қашудың өзін зақымдамай, мүмкіндігінше төмен кесіледі. Бұл таза ұстара жүзімен жақсы жұмыс істейді.
- Субстрат: кактус топырағы, өсетін топырақ немесе шымтезек пен құм қоспасы
- Жапырақты сабағымен топыраққа аздап басыңыз
- Топырақты сәл ғана ылғалды ұстаңыз
- дымқыл субстрат жапырақтардың шіріп кетуіне әкеледі
- алғашқы екі аптада мөлдір пластик пакетке салыңыз
- жылы және жарық орнатыңыз
- тікелей күн болмайды
Жапырақтардың шетінде жеткілікті тамырланған кішкентай өсімдіктер пайда болғаннан кейін оларды бөліп, борпылдақ субстратқа отырғызуға болады. Peperomia obtusifolia айқын тамыр жүйесін құрмайтындықтан, салыстырмалы түрде кішкентай отырғызғыштар жеткілікті. Бастапқыда дренаж қабатын толтыру маңызды, сонда батпақтану болмайды.
Қыс
Ергежейлі бұрыш әдетте қысқы демалысқа кірмейтін мәңгі жасыл өсімдік. Сондықтан күтім басқа айлардағыдан айтарлықтай ерекшеленбейді. Тіпті суық мезгілде температура 18 градустан төмен түспеуі керек, әйтпесе суықтың зақымдану қаупі бар. Жарықтың болмауына байланысты зауыт қараша айының ортасынан бастап айтарлықтай баяу өседі. Ұрықтану қыркүйек айынан бастап тоқтатылады және сәуір айында баяу қайта басталады. Суару суының мөлшері де аздап азаяды.
Аурулар мен зиянкестер
Етті пеперомияда паразиттер сирек кездеседі. Өсімдіктердің ауруға шалдығуының және өлуінің негізгі себептері судың көп мөлшерінен туындаған саңырауқұлақтар, бактериялар немесе вирустар, сондай-ақ батпақтанудан өсімдіктің шіріп кетуі.
- Сабын-спиртті сілтімен масштабты жәндіктермен күресіңіз
- Өрмекші кенелерді душта жуыңыз
- солған жапырақтар: әдетте күн сәулесінің шамадан тыс түсуінен болады
- Өсуі тежелген және солған көрініс: бірнеше ықтимал себептер. Өсімдік тым суық, тым көп суарылған немесе субстраттың ауа өткізгіштігі нашар болған кезде пайда болады
- төменгі жапырақтар жеңіл болады: әдетте азот немесе калий қоректік заттардың жетіспеушілігі
- Өсімдік жапырақтарын жоғалтады: жиі тыңайтқыштың көп болуының белгісі, жаңа топырақ қажет
- Жапырақтардағы дақтар: артық суару немесе жапырақтарға су беру
Егер суарудың салдарынан тамырлар шіріп жатыр деп күдіктенсеңіз, өсімдікті газет үстіндегі ыдыстан алып тастап, топырақты шайқау керек. Егер тамырлар әлі көрінбесе, оларды душ астында қалған топырақтан мұқият алып тастауға болады. Бұл тамырдың қай бөліктері өлі немесе шірік екенін анықтауды жеңілдетеді. Өсімдіктің барлық ауру немесе солған бөліктерін кесіп, пеперомияның сау бөліктерін жаңа, ірі түйіршікті субстратқа салыңыз. Әдетте, ергежейлі бұрыш қысқа уақыт ішінде қайтадан күшті өседі.
Қорытынды
Ергежейлі бұрыш - күтімі оңай өсімдік түрлерінің бірі, ол өз өсімдіктерін ұмытып кететін жаңадан бастағандар немесе бағбандар үшін өте қолайлы. Peparomia obtusifolia кездейсоқ күтім қатесін тым ылғалды ұстамаған жағдайда кешіреді. Батпақтану - өсімдіктің белгілі бір өлімін білдіретін күтім қателерінің бірі.
